Rejestr dłużników – jak korzystać z listy dłużników podczas pandemii

W powszechnej świadomości rejestr dłużników to narzędzie, które jest wykorzystywane przez banki lub inne instytucje finansowe do weryfikacji wiarygodności płatniczej potencjalnego kredytobiorcy. Każdy podmiot gospodarczy lub klient indywidualny, który nie przejdzie pozytywnie weryfikacji, będzie mieć problemy z uzyskaniem pożyczki albo kredytu. Z rejestru dłużników mogą jednak korzystać także przedsiębiorcy, aby sprawdzić, czy przyszły partner biznesowy jest wypłacalnym, rzetelnym kontrahentem i czy wejście z nim we współpracę nie będzie ryzykowne.

Rejestr dłużników to przydatne narzędzie nie tylko dla banków czy instytucji finansowych. Jak korzystać z rejestru dłużników i jak sprawdzić kontrahenta?

Rejestr dłużników – co to takiego? 

Ogólnie rzecz biorąc rejestr długów to nic innego jak baza danych, w której zostały umieszczone informacje gospodarcze dotyczące osób prywatnych i firm. Co ważne, w tego rodzaju bazach mogą być przechowywane zarówno informacje negatywne (dotyczące zadłużeń), jak i dane pozytywne (dotyczące zobowiązań regulowanych terminowo). W tym drugim przypadku informacje z rejestru dłużników mogą być potwierdzeniem rzetelności płatniczej i rekomendacją dla danego podmiotu lub osoby.

Znalezienie się w rejestrze długów jako dłużnik wiąże się z szeregiem konsekwencji dla przedsiębiorcy. Do najbardziej dotkliwych skutków trafienia na listę dłużników dla niewypłacalnej firmy mogą należeć:

• utrata obecnych czy przyszłych kontrahentów,
• zburzenie wizerunku lub utrata renomy i
• spadek pozycji na rynku,
• problemy z uzyskaniem produktów finansowych (m.in. kredyty i pożyczki) w bankach oraz instytucjach finansowych,
• zwiększenie kosztów prowadzenia działalności.

Rodzaje rejestrów długów

Choć w świadomości społecznej lista dłużników jest określeniem rozumianym zwykle bardzo szeroko, warto pamiętać, że polskie przepisy prawa bardzo jasno wyróżniają dwa zasadnicze typy baz informacji, określanych potocznie jako rejestr dłużników. Lista nazwisk i nazw znajdujących się w nich podmiotów nie jest identyczna, ponieważ rejestry te funkcjonują na innych zasadach.

Pierwszym typem tzw. rejestru dłużników jest biuro informacji kredytowej (BIK), które działa w oparciu o zapisy ustawy Prawo bankowe (Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe). Jest to instytucja powołana do życia przez Związek Banków Polskich oraz prywatne banki w celu gromadzenia, integrowania oraz udostępniania danych na temat historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów i pozabankowych firm pożyczkowych. Obecnie BIK stanowi główną bazę do weryfikacji klientów ubiegających się o produkty finansowe.

Drugą grupę rejestrów dłużników stanowią biura informacji gospodarczej (BIG), których działalność jest regulowana odrębnymi przepisami – tzw. ustawą o BIG (Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych). W Polsce obecnie funkcjonuje 6 biur informacji gospodarczej:

• ERIF Biuro Informacji Gospodarczej SA,
• Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej (KBIG),
• Krajowy Rejestr Długów BIG (KRD),
• BIG InfoMonitor
• Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych (KIDT)
• Bisnode Międzynarodowe Biuro Informacji Gospodarczej (mBIG).

Każde z nich jest instytucją prywatną (podmiotem cywilnoprawnym), choć działającą ściśle według obowiązujących regulacji prawnych.

Warto dodać, że do 1 lutego 2019 r. funkcjonował także rejestr dłużników niewypłacalnych (RDN), którego działanie regulowała ustawa o KRS (Ustawa z dnia 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym). Rejestr dłużników RDN był administrowany i zarządzany bezpośrednio przez właściwy sąd rejonowy i miał status instytucji prawa publicznego. Rejestr ten miał zostać zastąpiony przez Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości (CRRU), ale do jego powstania ostatecznie nie doszło, zaś rejestr RDN uległ likwidacji.

Najważniejsze różnice praktyczne pomiędzy wymienionymi typami rejestrów długów i dłużników opisujemy poniżej.

Lista dłużników BIK

Biuro Informacji Kredytowej to nie rejestr dłużników w dosłownym rozumieniu, choć zazwyczaj za właśnie taką bazę jest uważany. Trzeba jednak pamiętać, że w BIK są gromadzone i przetwarzane zarówno dane dotyczące zadłużeń i zaległości w spłacie zobowiązań, jak również informacje na temat zobowiązań regulowanych zgodnie z harmonogramem spłaty zobowiązania. Co bardzo istotne, dostęp do wszystkich danych w BIK mają wyłącznie uprawnione do tego ustawowo instytucje, choć każdy konsument może sprawdzić informacje na swój temat.

Jako jedyna centralna baza danych na temat zobowiązań finansowych Polaków, BIK pełni rolę głównego narzędzia weryfikacyjnego w zakresie historii kredytowej konsumentów i osób fizycznych, ale nie znaczy to, że jest to jedyne narzędzie dostępne dla banków. Bardzo często korzystają one z rejestrów BIG, ponieważ są w nich gromadzone dane o szerszym zakresie i dotyczące także innych typów zobowiązań, nie tylko kredytowe.

Lista dłużników BIG

Każdy rejestr dłużników BIG prowadzi działalność odrębnie i posiada własną bazę danych. Z tego względu dane znajdujące się w bazie BIG ERIF są inne, niż te, które posiada np. KRD. Lista nazwisk czy nazw podmiotów gospodarczych (niezależnie od konkretnego BIG) nigdy jednak nie jest dostępna publicznie – są to dane chronione prawem, a za ich bezpieczeństwo jest odpowiedzialne każde biuro informacji gospodarczej. Informacje te są dostępne jedynie dla przedsiębiorstw, instytucji, jednostek samorządu terytorialnego oraz konsumentów, którzy podpisali z danym biurem informacji gospodarczej stosowną umowę. Każdy konsument może jednak bez problemu uzyskać wgląd we własne dane w BIG.

Warto podkreślić, że zakres informacji gospodarczych gromadzonych przez BIG jest znacznie szerszy niż dane w BIK, ponieważ obejmuje m.in. dane dotyczące:

• zobowiązań bankowych i pożyczkowych,
• zobowiązań telekomunikacyjnych,
• rachunków i opłat mieszkaniowych,
• długów przewozowych,
• dłużników alimentacyjnych.

Dane, jakie trafiają do BIG, pochodzą od szerokiego spektrum podmiotów i instytucji, w tym od przedsiębiorców, firm telekomunikacyjnych, dostawców energii, gmin, sądów, banków i instytucji parabankowych czy osób fizycznych.

Ponieważ dany dłużnik może zostać zgłoszony przez wierzyciela do jednego bądź wielu (lub nawet wszystkich) biur informacji gospodarczej, uzyskanie kompleksowej, pełnej informacji na temat konkretnego konsumenta lub osoby fizycznej jest możliwe dopiero po wystąpieniu o raport do każdego BIG oddzielnie.

Lista dłużników komorniczych

W powyższym kontekście należy dodać, że w chwili obecnej w Polsce nie funkcjonuje żadna lista dłużników komorniczych, nie istnieje również jakikolwiek dozwolony obowiązującym prawem sposób na to, by sprawdzić, czy wobec innej osoby toczy się postępowanie komornicze. Dostęp do akt komorniczych w konkretnym przypadku posiada bowiem wyłącznie strona postępowania egzekucyjnego, czyli wierzyciel i dłużnik. Jedynie strony mogą wystąpić do komornika z wnioskiem o wgląd do akt komorniczych.

Czytaj także: Rejestr dłużników – nieoceniona pomoc w podejmowaniu decyzji biznesowych

Jakie informacje gospodarcze zawiera rejestr długów BIG?

Zakres informacji gromadzonych przez rejestry dłużników BIG jest regulowany ustawowo. Wierzyciel, zgłaszając zaległe zobowiązanie do biura informacji gospodarczej, poza danymi identyfikującymi dłużnika – konsumenta, osobę prowadzącą działalność gospodarczą lub firmę – ma obowiązek podać wymagane ustawowo informacje gospodarcze:

• tytuł prawny,
• kwota zaległości,
• data powstania zaległości,
• informacja o kwestionowaniu przez dłużnika istnienia całości lub części zobowiązania,
• data wysłania listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi do rąk własnych albo na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura informacji gospodarczej, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura,
• informacja w przedmiocie przedawnienia roszczenia.

W przypadku, gdy wierzyciel nie poda wymaganych ustawowo informacji, biuro informacji gospodarczej zwróci zgłoszenie wierzycielowi w celu uzupełnienia danych.

Kiedy warto skorzystać z rejestru dłużników?

Dla przedsiębiorców rejestr dłużników może być bardzo pomocnym narzędziem, dzięki któremu zarządzanie ryzykiem w firmie oraz unikanie potencjalnie niesolidnych kontrahentów stanie się znacznie łatwiejsze. Rejestr ERIF BIG to także skuteczne wsparcie dla wierzycieli, którzy potrzebują pomocy w odzyskaniu istniejącego długu od niesolidnego kontrahenta.

Dopisanie niepłacącego klienta lub podmiotu do rejestru dłużników prowadzonego przez ERIF BIG to pierwszy krok, jaki można podjąć na drodze do odzyskania długu, ponieważ takie zobowiązanie staje się widoczne dla pozostałych użytkowników tego rejestru. W wielu przypadkach już sam ten fakt wystarcza, by dłużnik szybko uregulował zaległą należność, ponieważ konsekwencje posiadania negatywnej historii płatniczej w BIG są naprawdę poważne. Niesolidny dłużnik ma problemy z zaciągnięciem pożyczek czy kredytów, z zakupem towarów na raty czy z możliwością korzystania z usług operatorów telekomunikacyjnych.

W ramach usług oferowanych przez ERIF BIG SA przedsiębiorcy mają także możliwość umieszczania pieczęci prewencyjnych na fakturach wystawianych kontrahentom, a także wysyłki wezwań do zapłaty, jeśli zachodzi taka potrzeba. Z pełną ofertą dla przedsiębiorców można zapoznać się bezpośrednio na stronie internetowej BIG ERIF SA.

Artykuł sponsorowany