Choć wartość rynku zamówień publicznych w Polsce wynosi 275 mld zł rocznie, sektor ICT korzysta z tego potencjału tylko w ograniczonym zakresie. Liczba przetargów na sprzęt i usługi ICT spadła w 2024 r. o 15% r/r, wynika z raportu opracowanego przez Związek Cyfrowa Polska przy współpracy z ekspertami MDP Polska. Zdaniem ekspertów, za dotychczasowy spadek zakupów urządzeń mobilnych częściowo odpowiadają czynniki geopolityczne (w tym wzrost znaczenia cyberbezpieczeństwa) oraz nowe regulacje prawne.
W 2024 r. liczba przetargów ICT spadła o 15% w porównaniu z rokiem poprzednim, a w niektórych kategoriach – jak laptopy czy tablety – regres wyniósł odpowiednio nawet o 79% i 51%. Największy spadek zamówień zanotowano w sektorze edukacji (-93%), administracji centralnej (-67%) i samorządowej (-38%). Wzrosty odnotowały jedynie segmenty obronności (+67%) i wymiaru sprawiedliwości (+166%), podano.
„Przetargi publiczne to dziś jeden z kluczowych obszarów dla rozwoju sektora technologicznego w Polsce. Widzimy coraz większe otwarcie administracji na technologie cyfrowe, od e-usług dla obywateli, przez chmurę obliczeniową, po inteligentne systemy wspierające zarządzanie miastem czy cyberbezpieczeństwo. Jednak ostatni rok był czasem intensywnych zmian i adaptacji do nowych realiów technologicznych i prawnych, co przełożyło się także na mniejszą liczbę zamówień” – powiedział prezes Cyfrowej Polski Michał Kanownik, cytowany w komunikacie.
W ubiegłym roku w ramach zamówień publicznych odnotowano wyraźny spadek dotyczący zakupów urządzeń mobilnych, takich jak tablety czy laptopy. Mniej zamawiano również serwerów – w tej kategorii odnotowano spadek o 12%. Na tle ogólnego trendu spadkowego wyróżniały się dwie grupy produktowe: urządzenia typu All-In-One oraz monitory. W obu przypadkach liczba zamówień na ten sprzęt wzrosła nieznaczenie, o 3%.
Z raportu wynika również, że procedury przetargowe nie nadążają za tempem zmian technologicznych. Oferty wybierane są często wyłącznie na podstawie ceny, co zniechęca innowatorów. W efekcie do administracji trafiają przestarzałe rozwiązania, a wdrożenia przeciągają się w czasie, podkreślono.
Prognozy ekspertów, na których powołuje się Cyfrowa Polska, wskazują jednak na potencjał bardzo dużego wzrostu nowych zamówień w sektorze publicznym do końca bieżącego roku.
„2025 ma szanse być rokiem rekordowym w zakresie zamówień na usługi i produkty ICT w sektorze publicznym na przestrzeni kilkunastu ostatnich lat. Wszystko to dzięki planowanym i obecnie wdrażanym w życie programom rządowym dla polskiej edukacji, takim jak Cyfrowy Uczeń, oraz zakupom takim jak pracownie STEM, pracownie AI czy zestawy zdalnego nauczania” – wskazał project manager w MDP Polska Daniel Krajewski.
Zdaniem ekspertów Związku Cyfrowa Polska, za dotychczasowy spadek zakupów urządzeń mobilnych częściowo odpowiadają czynniki geopolityczne (w tym wzrost znaczenia cyberbezpieczeństwa) oraz nowe regulacje prawne, które postawiły przed administracją nowe wyzwania legislacyjne i proceduralne. Brak jasności w interpretacji nowych przepisów oraz niedobór specjalistów IT w urzędach utrudniały w ubiegłym roku efektywne przeprowadzenie postępowań przetargowych. Co więcej, rosnące koszty realizacji projektów IT, które wynikały m.in. z inflacji i wzrostu cen energii, doprowadziły do wprowadzenia mechanizmu waloryzacji kontraktów. Jednak brak jednolitych wytycznych w tym zakresie utrudniał odpowiednie zarządzanie ryzykiem finansowym.
Dlatego Cyfrowa Polska wskazują na potrzebę zmian w prawie – ułatwień proceduralnych, uproszczonych warunków udziału oraz oceny innowacyjności jako kluczowego kryterium wyboru.
„Autorzy raportu przygotowali zestaw rekomendacji, które mogłyby poprawić efektywność systemu zamówień publicznych na usługi i produkty ICT w Polsce. Zgodnie z wytycznymi przedstawionymi w najnowszym raporcie niezbędne jest odejście od zasady, że najważniejsza jest najniższa cena. Taki sposób myślenia prowadzi do wyboru rozwiązań, które nie zawsze są najlepsze, bezpieczne czy trwałe. Zamiast tego zamawiający powinni brać pod uwagę jakość, bezpieczeństwo, innowacyjność i długoterminową wartość oferowanych usług i produktów. Tylko wtedy do administracji będą trafiać technologie, które rzeczywiście odpowiadają na potrzeby obywateli i instytucji” – czytamy w komunikacie.
Równie ważne jest wzmocnienie kompetencji osób pracujących w administracji publicznej.
„Dziś wiele urzędów nie ma wystarczającej wiedzy, żeby dobrze przygotować i przeprowadzić przetarg na nowoczesne rozwiązania cyfrowe. Dlatego potrzebne są szkolenia, wsparcie merytoryczne i tworzenie specjalistycznych zespołów zajmujących się IT. Bez tego nawet najlepsze technologie mogą zostać źle wdrożone albo całkowicie niewykorzystane” – dodał Kanownik.
Zdaniem autorów raportu, istotnym problemem jest również brak przejrzystości danych dotyczących zamówień. Obecnie przedsiębiorcy mają ograniczony dostęp do pełnych i aktualnych informacji o rynku. To utrudnia im przygotowanie ofert i podejmowanie decyzji biznesowych. Lepszy dostęp do danych, prezentowanych w sposób zrozumiały i ustandaryzowany, pomógłby też zamawiającym lepiej planować zakupy, analizować rynek i unikać błędów z przeszłości.
Eksperci zaznaczają również, że należy zwiększyć świadomość znaczenia cyfryzacji w ochronie zdrowia oraz w zarządzaniu zasobami wrażliwymi państwa. W szpitalach i przychodniach nowoczesne narzędzia cyfrowe pozwalają ograniczyć obciążenia administracyjne, zwiększając tym samym czas, który personel medyczny może poświęcić pacjentom. Z kolei w dziedzinie rezerw strategicznych technologie takie jak RFID czy RTLS umożliwiają precyzyjne śledzenie zasobów, ograniczają ryzyko błędów i przyspieszają reakcję w sytuacjach kryzysowych, zakończono.
Związej Cyfrowa Polska to branżowa organizacja pracodawców o charakterze non-profit, zrzeszająca największe firm z branży sektora cyfrowego i nowych technologii: producentów, dystrybutorów i importerów działających na polskim rynku.
Źródło: ISBnews
