Oczekiwana poprawa wyniku sektora finansów publicznych jest obarczona niepewnością, podała Rada Polityki Pieniężnej (RPP) w swojej opinii na temat projektu przyszłorocznej ustawy budżetowej. Istotnym źródłem niepewności w polityce fiskalnej w 2024 r. jest kwestia przedłużenia działań osłonowych chroniących podmioty gospodarcze przed skutkami wysokich wzrostów cen energii i żywności.
„Z zapisów zawartych w projekcie Ustawy i uzasadnieniu można wnioskować, że projekt ten zakłada zakończenie funkcjonowania głównych rozwiązań składających się na Tarczę Antyinflacyjną z końcem 2023 r. W bieżącym roku nadal obowiązuje dokonane w 2022 r. obniżenie stawki VAT na podstawowe artykuły spożywcze z 5% do 0%. Projekt Ustawy nie zawiera informacji o ewentualnym przedłużeniu tej obniżki na 2024 r., ale założony wzrost dochodów z VAT w przyszłym roku o 20,4% uwzględnia – zgodnie z wypowiedziami przedstawicieli Ministerstwa Finansów – powrót do wcześniejszej stawki. Biorąc pod uwagę, że zgodnie z projekcją NBP nominalne tempo wzrostu spożycia indywidualnego (stanowiącego główną część bazy podatku VAT) ma wynieść 8,9% r/r, nawet uwzględniając podwyżkę stawki VAT na żywność – która może zwiększyć dynamikę dochodów z VAT o ok. 4 pkt proc. – prognoza ta może być trudna do zrealizowania” – czytamy w opinii.
W stronę wyższego deficytu sektora w 2024 r. będą oddziaływały zmiany w wydatkach sektora na świadczenia społeczne pieniężne, podano także
„Według szacunków NBP, relacja tych wydatków do PKB wzrośnie w przyszłym roku o 1,0 pkt proc. PKB. Główną przyczyną tego wzrostu będzie zwiększenie wysokości świadczenia wychowawczego z 500 zł do 800 zł, co zwiększy wspomnianą relację o ok. 0,6 pkt. proc. PKB. Ponadto, w warunkach prognozowanej dezinflacji, wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2024 r. będzie wyższy od przewidywanej inflacji, a także od oczekiwanego wzrostu nominalnego PKB. W efekcie, wydatki na emerytury i renty przyczynią się do wzrostu wspomnianej relacji o ok. 0,3 pkt. proc. PKB” – czytamy dalej.
W stronę wyższego deficytu sektora w 2024 r. będą oddziaływały wydatki na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej o 13,4% wyższe niż w Ustawie budżetowej na rok 2023 po nowelizacji. Według szacunków NBP, wydatki sektora na wynagrodzenia i pochodne wzrosną w przyszłym roku o 0,3 pkt proc. PKB.
Wygaśnięcie tarcz antyinflacyjnych istotnie oddziaływałoby w kierunku poprawy wyniku sektora finansów publicznych w 2024 r., których koszt netto w 2023 r. można szacować na 1,1% PKB. Zmiany kształtowania się wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych również oddziaływałyby w kierunku poprawy wyniku budżetowego w 2024 r.
„Wygaśnie bowiem obserwowany w bieżącym roku jednorazowy efekt wysokich zwrotów w ramach rozliczenia rocznego za 2022 r. oraz – przy utrzymaniu progów podatkowych na niezmienionym poziomie – nastąpi wzrost efektywnej stawki opodatkowania. Według szacunków NBP, łącznie przyczyni się to do wzrostu dochodów sektora w 2024 r. w relacji do PKB o co najmniej 0,6 pkt proc. PKB” – czytamy dalej.
Punktem wyjścia dla oceny projektu Ustawy jest polityka fiskalna prowadzona w 2023 r. W Uzasadnieniu do projektu Ustawy oraz w jesiennej notyfikacji fiskalnej, Ministerstwo Finansów szacuje, że deficyt sektora finansów publicznych wzrośnie z poziomu 3,7% PKB w 2022 r. do 5,6% PKB w 2023 r., co w ocenie NBP jest realistyczną prognozą, podano także.
„Zgodnie z Uzasadnieniem, potrzeby pożyczkowe netto Skarbu Państwa w 2024 r. wyniosą 225,4 mld zł (6,0% PKB), co jest wysokim poziomem na tle poprzednich lat. Wartość netto finansowania pozyskanego na rynku w formie emisji obligacji i zaciągnięcia kredytów ma wynieść 197,8 mld zł (5,2% PKB), zaś pozostała część potrzeb pożyczkowych ma zostać sfinansowana w głównej mierze ze środków pochodzących z pożyczek z UE (28,6 mld zł). Planowane jest utrzymanie znaczących potrzeb pożyczkowych innych jednostek sektora
finansów publicznych, choć w mniejszej skali niż w 2023 r.” – wskazano w opinii RPP.
Wartość średniego oprocentowania długu publicznego w ujęciu ESA wzrosła z poziomu nieco ponad 2% w 2021 r. do blisko 5% w br., dodano.
„Przyjmując aktualne oczekiwania rynków finansowych co do dalszego kształtowania się rynkowych stóp procentowych, w 2024 r. można oczekiwać stabilizacji średniego oprocentowania zadłużenia” – czytamy dalej.
„Dostępne prognozy wskazują, że pomimo wspomnianego wzrostu średniego oprocentowania długu publicznego, w ujęciu realnym będzie ono pozostawało poniżej tempa wzrostu potencjalnego polskiej gospodarki. Będzie to czynnikiem ograniczającym ryzyka dla stabilności długu publicznego w dłuższym okresie. Jednocześnie jednak biorąc pod uwagę prognozy wzrostu relacji długu publicznego do PKB, dla zahamowania tej tendencji pożądane jest podjęcie działań zmierzających do ograniczenia pierwotnego deficytu strukturalnego sektora finansów publicznych” – podsumowano.
Projekt ustawy budżetowej na 2024 r. zakłada deficyt sektora finansów publicznych (według metodologii UE) na poziomie ok. 4,5 % PKB, dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (definicja UE) na poziomie 53,9 % PKB.
Źródło: ISBnews
