Młodym Polakom sporo zajmuje usamodzielnienie się. Przeciętny wiek wyprowadzki od rodziców to prawie 29 lat. Sytuacja wyraźnie pogorsza się od 2020 roku. Polacy do wyprowadzki od rodziców dojrzewają o 2 lata dłużej niż przeciętny Europejczyk i niemal 10 lat dłużej niż statystyczny Szwed. W poprawie tego stanu pomógłby rządowy program tanich kredytów.
W 2021 roku przeciętny Polak wyprowadzający się od rodziców robił to po 28 latach i 8 miesiącach od urodzenia – tak wynika z danych Eurostatu. Tak słabego wyniku nie notowaliśmy w Polsce od 2003 roku, czyli od momentu kiedy europejski urząd statystyczny udostępnia dane dla Polski. Przez wiele lat sytuacja ta się poprawiała. Szczególnie dobry był tu rok 2019. Wtedy przeciętny wiek w momencie wyprowadzki od rodziców obniżył się do niewiele ponad 27 lat.
Epidemia zatrzymała młodych w domach
W ciągu zaledwie dwóch lat cała ta trwająca przez kilkanaście lat poprawa została zniwelowana. Winne mogą być temu gospodarcze skutki COVID-19. Epidemia przyniosła niepewność i poczucie braku stabilizacji, ale też na początku pogorszyła sytuację młodych na rynku pracy i zakręciła kurki z kredytami. Gdyby tego było mało, to działania, które miały zachować zdolności wytwórcze gospodarki oraz przerwane łańcuchy dostaw przyczyniły się do wzrostu cen nieruchomości. Nie możemy też wykluczyć, że na wydłużenie czasu potrzebnego na podjęcie decyzji o opuszczeniu rodzinnego domu wpływ miało też rozpowszechnienie pracy zdalnej. Wiele osób ze względów czysto finansowych decydować się mogło na dalsze mieszkanie z rodzicami.
Polacy usamodzielniają się stosunkowo późno
A jak wypadamy na tym tle w Europie? Jak się okazuje młodym Polakom wyprowadzka od rodziców zajmuje stosunkowo dużo czasu. Pod tym kątem zajmujemy 20 miejsce na 30 krajów przebadanych przez Eurostat. Przeciętny Europejczyk usamodzielnia się w wieku 26,5 lat. To o ponad 2 lata wcześniej niż w Polsce.
Wśród powodów, dla których w Polsce zajmuje to więcej czasu ważne miejsce zajmują powody ekonomiczne. Zarobki młodych często nie należą do najwyższych, a konieczność posiadania wkładu własnego czy wysokość kosztów wynajmu mogą być dla wielu młodych finansowym wyzwaniem. Warto przy tym przypomnieć, że mówimy tu o danych pochodzących jeszcze sprzed napaści Rosji na Ukrainę. Teraz sytuacja młodych, którzy chcieliby się usamodzielnić jest znacznie gorsza. Tym bardziej uzasadnia to wprowadzenie przez rząd programu tanich kredytów dla młodych, o czym mowa jest już od września br.
Najszybciej z domu wyprowadzają się Szwedzi
Spójrzmy więc też na kraje, w których młodzi wcześniej decydują się na wyprowadzkę z rodzinnego domu. W skali Europejskiej na uwagę zasługują szczególnie Skandynawowie – młodzi Norwegowie, Finowie, Duńczycy czy Szwedzi. Oni do decyzji o wyprowadzce dojrzewają przeciętnie przez od 19 do 22 lat. Jedną z przyczyn tak wczesnego wieku opuszczania rodzinnych domów przez młodych Skandynawów może być status materialny rodzin.
Do tego można dodać jeszcze fakt, że w grupie tych krajów znajdziemy państwa o bardzo dużej powierzchni i jednocześnie małej gęstości zaludnienia. W wyniku tego młodzi ludzie wyprowadzają się we wczesnych latach do większych ośrodków miejskich, by podjąć edukację. Nie bez znaczenia są tutaj również społeczne aspekty – wychowanie i kultura. Standardem jest bowiem w tych krajach szybkie usamodzielnianie się, co wspierane jest przez darmowe szkolnictwo oraz system stypendiów.
Na drugim biegunie mamy kraje południowej Europy. Prawdziwymi rekordzistami są tutaj Portugalczycy, którzy rodzinne gniazdo opuszczają w wieku prawie 34 lat. Zaraz za nimi znajdziemy młodych obywateli z takich krajów jak Chorwacja, Serbia, Słowacja, Grecja czy Bułgaria. W tych przypadkach średni wiek wyprowadzki przekracza 30 lat.
W grupie tych krajów znajdziemy państwa z relatywnie niskimi dochodami, które często mogą nie pozwalać na wcześniejsze usamodzielnienie. Do tego trzeba również dodać wyraźne różnice kulturowe w Europie. W krajach takich jak Portugalia mieszkanie z rodzicami jest pewnego rodzaju normą społeczną.
Kobiety szybciej opuszczają dom rodzinny
W statystykach Eurostatu można znaleźć jeszcze jedną prawidłowość. We wszystkich analizowanych krajach, to kobiety opuszczają rodzinne domostwa wcześniej niż mężczyźni. I tak na przykład w Polsce kobiety wyprowadzają się z domu w wieku 27,6 lat, a mężczyźni prawie 2,5 roku później. W Europie natomiast różnica ta jest nieco mniejsza – panie opuszczają dom rodzinny w wieku 25,5 lat, a mężczyźni niemal 2 lata później.
Źródło: HRE Investments / Oskar Sękowski
