Projekt ustawy o parkach narodowych, którego celem jest kompleksowe unormowanie działalności parków narodowych oraz powołanie dyrektora polskich parków narodowych jako organu odpowiedzialnego za nadzór nad ich funkcjonowaniem trafił do konsultacji i uzgodnień, wynika z informacji na stronach Rządowego Centrum Legislacji (RCL).
Projekt zakłada zwiększenie dotacji celowej z budżetu państwa z 92,5 mln zł w roku ubiegłym do 134,9 mln zł w tym roku.
„Celem regulacji jest kompleksowe unormowanie działalności parków narodowych jako form ochrony przyrody oraz podmiotu instytucjonalnego (podmiot zarządzający formą ochrony przyrody). Wobec powyższego […] akt prawny określa zadania, zasady działalności oraz organizację parków narodowych. Zawiera także normy prawne odnoszące się do poprawy nadzoru nad funkcjonowaniem parków narodowych” – czytamy w uzasadnieniu.
Z powodu zmiany strategii dotyczącej zarządzania parkami narodowymi w Polsce, planuje się utworzenie nowego podmiotu – Polskie Parki Narodowe, który będzie obejmował Dyrekcję Polskich Parków Narodowych oraz parki narodowe. Polskie Parki Narodowe będą państwową osobą prawną, podano także.
Dojdzie, wobec tego skupienia w strukturze funkcjonowania parków narodowych jako obecnych państwowych osób prawnych – z dwudziestu trzech odrębnych podmiotów powstaje jeden, z ośrodkiem centralnym. Jak podano w uzasadnieniu powodem takiego działania jest konieczność usprawnienia decyzyjności w sprawach merytorycznych (ochrona przyrody) oraz administracyjnych.
Planuje się, że do zadań Polskich Parków Narodowych będzie należało w szczególności:
– zapewnienie ochrony przyrody na obszarze parków narodowych;
– gospodarowanie nieruchomościami Skarbu Państwa oddanymi w użytkowanie wieczyste Polskich Parków Narodowych lub będącymi ich własnością;
– edukacja w zakresie ochrony środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony przyrody w parkach narodowych;
– prowadzenie monitoringu przyrodniczego na obszarze parków narodowych;
– ochrona dziedzictwa kulturowego na obszarze parków narodowych.
Zgodnie z projektem za nadzór nad parkami narodowymi będzie odpowiadał dyrektor Polskich Parków Narodowych. Ma to skrócić obieg dokumentów niezbędnych do funkcjonowania parków narodowych (np. zgody na dysponowanie majątkiem, zgody na zmianę planu finansowego), ale także ułatwić kontakt między parkami narodowymi a organem je nadzorującym.
Z kolei do zadań nowo utworzonej Dyrekcji Polskich Parków Narodowych będzie należało, w szczególności:
– ustalanie projektu rocznego planu finansowego, przekazywanego ministrowi właściwemu do spraw środowiska w trybie określonym w przepisach dotyczących prac nad projektem ustawy budżetowej;
– sporządzanie rocznego planu działania Polskich Parków Narodowych i jego przedstawianie do akceptacji ministra właściwego do spraw środowiska;
– koordynowanie monitoringu oraz działalności naukowej i edukacyjnej parków narodowych;
– udzielanie parkom narodowym niezbędnej pomocy w sprawach wymagających decyzji władz centralnych;
– koordynowanie współpracy międzynarodowej parków narodowych;
– wydawanie zaleceń i wytycznych dla parków narodowych w zakresie ich działalności;
– zapewnienie transferu wiedzy pomiędzy parkami narodowymi.
Podstawą gospodarki finansowej Polskich Parków Narodowych będzie roczny plan finansowy o określonej zawartości.
Planowane jest zwiększenie dotacji celowej z budżetu państwa dla parków narodowych, która wynosiła w roku ubiegłym 92,5 mln zł. W 2022 r. przewidziano zwiększenie dotacji dla parków narodowych do kwoty 134,9 mln zł, z czego na wydatki bieżące 39,25 mln zł oraz na wydatki majątkowe 7,49 mln zł.
Z posiadanych danych wynika, że obecnie kwota dotacji z budżetu państwa nie jest w stanie zabezpieczyć właściwego funkcjonowania parków narodowych i należytego wykonywania przez te podmioty ustawowych zadań z zakresu ochrony przyrody. Roczne potrzeby (koszty) parków narodowych (23 jednostki) zamykają się minimalną kwotą ok. 325 mln zł (dane według ustawy budżetowej na 2021 r.), podano także.
Możliwość generowania przychodów przez parki narodowe jest uzależniona od wielu zmiennych. Znaczna część przychodów uzyskiwanych obecnie przez parki narodowe pochodzi z opłat za udostępnienie obszarów parków narodowych dla celów turystycznych i rekreacyjnych, czynszów dzierżawnych za dzierżawy nieruchomości, jak również sprzedaży pożytków uzyskanych w trakcie realizacji zabiegów ochrony czynnej. Należy zauważyć, że liczba osób korzystających z obszarów parków narodowych (cele turystyczne i rekreacyjne) jest uzależniona m.in. od warunków atmosferycznych oraz, jak okazuje się w ostatnim roku np. od sytuacji epidemicznej.
Zgodnie z projektem planowane jest utrzymanie przekazywania Polskim Parkom Narodowym nie mniej niż 35 mln zł rocznie ze środków funduszu leśnego, w ramach wpłat Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych na rzecz Polskich Parków Narodowych.
Źródło: ISBnews
