Podniesieniu standardów życia po zakończeniu aktywności zawodowej mogłyby służyć zamiana trzech filarów na dwa, wybór momentu przejścia na emeryturę oraz poszerzenie bazy uczestników systemu, wynika z raportu WiseEuropa „Emerytury wolności”, który powstał przy wsparciu Fundacji Przyjazny Kraj i Fundacji Wolności Gospodarczej.
„Rekomendujemy zastąpienie obecnego, niespójnego już w wielu miejscach systemu jego prostym i logicznie uporządkowanym odpowiednikiem, składającym się z dwóch elementów: indywidualnego kapitałowego – finansowanego ze środków prywatnych, obsługiwanego przez podmioty rynku finansowego, oraz powszechnego – finansowanego ze składki emerytalnej, a obsługiwanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych” – powiedział prezes WiseEuropa oraz współautor raportu Maciej Bukowski, cytowany w komunikacie.
Według WiseEuropa obecne warunki demograficzne i gospodarcze wymagają, by trójfilarowy system emerytalny został zastąpiony systemem dwufilarowym, tj. podzielonym na dwie części o ściśle określonej logice i zakresie ochrony korespondującej z różnymi okresami w życiu pracownika i emeryta.
„Filarem głównym byłby repartycyjny, obowiązkowy filar wieczysty – podobnie jak dziś obsługiwany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, funkcjonujący na zasadzie solidarności międzypokoleniowej w oparciu o zasadę zdefiniowanej składki. Jego zadaniem byłoby zapewnienie wszystkim osobom regularnie odprowadzającym składki emerytalne dobrego poziomu życia w wieku podeszłym, kiedy praca zarobkowa nie jest już możliwa. Emerytura wieczysta byłaby obliczana na podstawie obecnej formuły emerytalnej i byłaby wypłacana na wniosek ubezpieczonego, nie wcześniej niż po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego, który byłby jednolity dla obu płci i wszystkich grup zawodowych oraz zmieniałby się zależnie od zmian demograficznych” – czytamy w raporcie.
„Filarem uzupełniającym byłby pomostowy, dobrowolny filar kapitałowy – oparty o indywidualne oszczędności zarządzane przez prywatne instytucje finansowe, lecz korzystający z ulg podatkowych zachęcających do powszechnego uczestnictwa w nim. Filar ten integrowałby i zastępował obecny drugi i trzeci filar, którego poszczególne komponenty wymagają instytucjonalnego zestrojenia, bowiem choć ich logika systemowa jest zbieżna, to praktyka administracyjna jest rozbieżna. Środki zgromadzone w filarze pomostowym miałyby umożliwiać ubezpieczonym przechodzenie na wcześniejszą – częściową lub pełną – emeryturę kilka lat przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego, uprawniającego go do uzyskania emerytury wieczystej. Mogłyby one także stanowić dodatkową poduszkę finansową, zwiększającą bezpieczeństwo ekonomiczne w okresie emerytalnym. W związku z tym zgromadzony kapitał można by było wypłacać – zależnie od indywidualnych preferencji oszczędzającego – jednorazowo lub w formie kilkuletniej emerytury pomostowej” – czytamy dalej.
Wypłaty z części powszechnej byłyby możliwe nie wcześniej niż po osiągnięciu określonej ustawowo granicy wieku, a ich rolą byłoby zapewnienie ubezpieczonym dobrego standardu życia w wieku podeszłym. Do tego momentu dostępny byłby element indywidualny, tj. filar kapitałowy, gwarantujący wolność wyboru momentu i formy wycofania się z rynku pracy. Mechanizm ten umożliwiałby chętnym zakończenie lub ograniczenie aktywności zawodowej przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego pozwalającego na uzyskanie świadczenia w filarze powszechnym. Pomostowy ciężar finansowania świadczeń w tym okresie przejąłby filar kapitałowy w nowym kształcie zaproponowanym w raporcie, podkreślono.
„Przy zrównaniu wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn oraz zastosowaniu obecnych tablic średniego dalszego trwania życia oznaczałoby to, że w chwili wdrażania reformy jednolity wiek emerytalny wyniósłby 65 lat. Jednak znaczącą zmianą jakościową byłoby, że ubezpieczeni mogliby – wedle indywidualnych potrzeb – kończyć aktywność zawodową w wieku niższym niż 65 lat, korzystając z kapitału zgromadzonego w dobrowolnym filarze kapitałowym” – wskazał też Bukowski.
Ponadto system byłby wzmocniony poprzez włączenie branżowych mechanizmów emerytalnych do mechanizmu powszechnego i objęcie składkami emerytalnymi otrzymywanych tam wynagrodzeń. Wyeliminowano by m.in. uprawnienia do wcześniejszej emerytury, będącej obecnie przywilejem wybranych zawodów.
W swoim obecnym kształcie polski system emerytalny nie odpowiada w pełni satysfakcjonująco na postawione przed nim zadania. Zasadniczym problemem jest brak równowagi pomiędzy zasobami a potrzebami, wskazano także.
„Naszym zdaniem, ta propozycja odpowiada na główne wyzwania i bolączki polskiego systemu emerytalnego, stanowiąc zarazem znaczące uproszczenie regulacyjne, wyrównujące prawa i obowiązki wszystkich ubezpieczonych, a zarazem porządkując bodźce, jakim podlegają oni na rynku pracy w sposób wykorzystujący względne przewagi sektora prywatnego i publicznego” – zakończył współautor raportu Krzysztof Głowacki.
WiseEuropa to niezależny think-tank, specjalizujący się w makroekonomii, polityce gospodarczej, europejskiej i zagranicznej.
Źródło: ISBnews
