Senackie komisje będą rekomendowały Senatowi odrzucenie nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw, zakładającej obsługę m.in. świadczenia 500+ przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Wnioski będą mogły być składane jednie w formie elektronicznej, a wypłata świadczeń będzie odbywać się na konto.
Wniosek Magdaleny Kochan (KO) o odrzucenie noweli poparły połączone Komisje Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. W trakcie prac w komisjach senackich Kochan zwróciła uwagę, że przekazanie wypłaty świadczenia do ZUS odbywa się z pominięciem prawa zamówień publicznych. Wskazała też na brak opinii prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) w tej sprawie.
Kochan argumentowała, że proponowana zmiana utrudni beneficjentom programu dostęp do świadczeń i oddali ich od ośrodków, w których mogą otrzymać wsparcie w złożeniu wniosków. Podkreślała, że wprowadzane zmiany przyczynią się do zwolnienia profesjonalnie przygotowanych pracowników samorządowych, którzy sprawnie obsługiwali program 500+. Przytoczyła także opinię Rządowego Centrum Legislacji, które zwróciło uwagę na możliwość naruszenia zapisów konstytucji dotyczących równego dostępu obywateli do świadczeń poprzez nałożenie na nich obowiązku składania wniosków i dokumentacji wyłącznie drogą elektroniczną i wypłaty świadczenia na konto.
Wiceminister rodziny i polityki społecznej Barbara Socha podkreśliła, że ustawa nie wprowadza żadnych zmian związanych z uprawnieniami rodzin w dostępie do świadczenia 500+, natomiast przekazanie obsługi świadczeń do ZUS spowoduje, że 90% zadań będzie wykonywanych w ramach systemu informatycznego, który obsługuje już program „Dobry Start” oraz bon turystyczny. Ma też przyczynić się do oszczędności w ramach systemu.
„My mówimy o oszczędnościach rzędu 330-340 mln zł rocznie, to w perspektywie 10 lat […] jest 3,5 mld zł” – powiedziała Socha.
Nie podzieliła argumentów o braku dostępu do komputera i wykluczeniu cyfrowym.
Zgodnie z przyjętymi przez Sejm przepisami, obsługą programu „Rodzina 500+” ma zajmować się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a nie – jak obecnie – samorządy. Wnioski o przyznanie świadczenia będzie można składać tylko przez internet, a pieniądze wypłacane mają być na wskazany przez wnioskodawcę numer rachunku bankowego.
Nowela zakłada, że ZUS będzie stopniowo przejmował sprawy dotyczące 500 plus. Sprawy dotyczące prawa do świadczenia wychowawczego za okresy sprzed 1 stycznia 2022 r. nadal będą realizowane, do zakończenia postępowania, przez dotychczasowe organy. Samorządy będą również kontynuować wypłacanie świadczeń wychowawczych przyznanych przed 1 stycznia 2022 r. do końca okresu, na jaki zostały przyznane, tj. od stycznia do 31 maja 2022 r. Według noweli ZUS od 1 stycznia 2022 r. ma wypłacać na bieżąco przyznawane świadczenia wychowawcze. Od 1 lutego 2022 r. przyjmować ma wnioski na kolejne okresy, począwszy od 1 czerwca 2022 r.
Wcześniej podobne zmiany przeprowadzono w programie „Dobry start”, czyli w tzw. wyprawce szkolnej.
Źródło: ISBnews