Prezydent Andrzej Duda skierował do Trybunału Konstytucyjnego, w trybie kontroli prewencyjnej, nowelizację ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, podała Kancelaria Prezydenta. Nowelizacja wprowadza zmiany w sądownictwie dyscyplinarnym i immunitetowym sędziów oraz poszerza zakres tzw. testu niezawisłości sędziego.
Ponad 100-stronicowy wniosek o zbadanie przepisów nowelizacji wpłynął do Trybunału dzisiaj. O tym, że zamierza podjąć takie działanie, prezydent informował kilkanaście dni temu w wygłoszonym orędziu.
„Charakter prawny przyjętych w ustawie rozwiązań prowadzi do istotnej zmiany ustrojowej w funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Uchwalone rozwiązania mają doniosłe znaczenie zarówno dla funkcjonowania Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sądu Najwyższego, sądów powszechnych i sądów wojskowych, jak również dla statusu sędziów i ich konstytucyjnego umocowania. Materia ustawy ma także istotne znaczenie dla jednostki i jej konstytucyjnego prawa do sądu” – czytamy we wniosku.
Prezydent podkreślił, że „ustawa z dnia 13 stycznia 2023 r. przed jej ewentualnym wejściem w życie, musi zatem zostać poddana wnikliwej kontroli i ocenie przez Trybunał Konstytucyjny pod względem spełnienia tego najważniejszego kryterium – zgodności z Konstytucją”.
„Budzi ona bowiem poważne wątpliwości i zastrzeżenia nie tylko z perspektywy Prezydenta RP, ale i wielu środowisk, w tym sędziowskich, zwłaszcza samego Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego” – zaznaczono.
Zmiany wprowadzane polegają na przekazaniu z Sądu Najwyższego do Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpatrywania spraw dyscyplinarnych sędziów Sądu Najwyższego oraz sędziów sądów powszechnych i sędziów sądów wojskowych. Naczelny Sąd Administracyjny byłby sądem dyscyplinarnym w pierwszej i drugiej instancji dla sędziów Sądu Najwyższego. W przypadku sędziów sądów powszechnych oraz wojskowych, Naczelny Sąd Administracyjny pełniłby funkcję sądu dyscyplinarnego drugiej instancji.
Naczelny Sąd Administracyjny stałby się również właściwy w sprawach dotyczących zezwolenia na pociągnięcie sędziów bądź asesorów sądowych do odpowiedzialności karnej lub zezwolenia na ich tymczasowe aresztowanie. Byłby też właściwy do rozpoznawania spraw dotyczących badania spełniania przez sędziego wymogów niezawisłości i bezstronności, podano także.
Zaskarżona ustawa ustanawia regułę, zgodnie z którą test niezawisłości byłby inicjowany przez właściwy sąd, jeżeli zachodzą w tym względzie poważne wątpliwości. W przepisach dodano również zastrzeżenie, że test niezawisłości stanowi uzupełnienie możliwości badania przez sąd z urzędu zapewnienia prawa do sądu niezależnego, bezstronnego i ustanowionego na podstawie ustawy.
Ustawa z 13 stycznia 2023 r. dokonuje również zmian w przepisach dotyczących przewinień dyscyplinarnych sędziów w zakresie wyłączeń od odpowiedzialności dyscyplinarnej. Na mocy zaskarżonej ustawy, sędziowie nie odpowiadaliby dyscyplinarnie za treść orzeczenia sądowego oraz badanie spełniania przez sędziego wymogów niezawisłości i bezstronności.
Ustawodawca zrezygnował przy tym z ograniczenia polegającego na wskazaniu przypadków, w których badanie niezależności lub niezawisłości nie stanowi przewinienia dyscyplinarnego, podkreślono we wniosku.
Źródło: ISBnews
