Rząd planuje przyjąć projekt nowelizacji ustawy o finansach publicznych, zakładający zmiany w kryteriach, określających tempo powrotu do pierwotnej formuły stabilizującej reguły wydatkowej (SRW), nieuwzględnianie wpływu pandemii w indykatorze wzrostu określającym kwotę wydatków, a także objęcie SRW wszystkich państwowych funduszy celowych bez względu na dysponenta funduszu, wynika z wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Przyjęcie przez Radę Ministrów projektu nowelizacji ustawy o finansach publicznych w tym zakresie planowane jest na II kw.
„Projekt odpowiada na potrzebę dalszego dostosowania ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych […] w zakresie stosowania stabilizującej reguły wydatkowej (SRW) do obecnej sytuacji związanej ze stanem epidemii COVID-19 oraz wspierania gospodarki w obliczu walki z pandemią” – czytamy w wykazie.
W znowelizowanej w maju 2020 r. ustawie o finansach publicznych umożliwiono czasowe zawieszenie stabilizującej reguły wydatkowej i zastosowanie tzw. klauzuli wyjścia, jeśli rząd ogłosi stan epidemii na terenie całego kraju, a jednocześnie sytuacja gospodarcza ulegnie znacznemu pogorszeniu. Natomiast w roku budżetowym, w którym sytuacja gospodarcza ulegnie poprawie ma zostać uruchomiona tzw. klauzula powrotu, która umożliwi automatyczny, stopniowy powrót do kwoty wydatków wynikającej z pierwotnej formuły SRW w horyzoncie od 2 do 4 lat.
„Obecne brzmienie ustawy o finansach publicznych oraz prognozy makroekonomiczne warunkują powrót do stosowania stabilizującej reguły wydatkowej zgodnie z pierwotną formułą z art.112aa ustawy o finansach publicznych już w drugim roku budżetowym od zawieszenia, tj. w roku 2022” – czytamy dalej.
W ocenie Ministerstwa Finansów, które odpowiada za przygotowanie projektu, ograniczenie przyrostu wydatków wynikające ze stosowania pierwotnej formuły SRW już w przyszłym roku jest przedwczesne ze względu na przebieg pandemii i jej wpływ na gospodarkę.
„Komisja Europejska przewiduje wydłużenie stosowania ogólnej klauzuli wyjścia na rok 2022 i zachęca do kontytuowania działań antykryzysowych, a w miarę postępów w walce z pandemią – do wspierania ożywienia gospodarczego. Również Międzynarodowy Fundusz Walutowy sygnalizował […] że rozpoczęcie konsolidacji fiskalnej od 2022 r. może być zbyt szybkie i gwałtowne oraz zasugerował dalsze zmiany w klauzuli powrotu” – podkreślono.
Proponowane zmiany w ustawie o finansach publicznych obejmują w szczególności:
- Zmiany w kryteriach, które określają tempo powrotu do pierwotnej formuły SRW – nowe kryteria mają być oparte o porównanie tempa realnego wzrostu gospodarczego w latach obowiązywania klauzuli wyjścia i klauzuli powrotu z 8-letnią średnią wzrostu gospodarczego sprzed pandemii (indykatorem wzrostu stosowanym w SRW). Zdaniem autorów proponowanego rozwiązania zmiana ta pozwoli wydłużyć klauzulę powrotu przy zachowaniu spójności z ogólną klauzulą wyjścia i jednocześnie uprości jej mechanizm.
- Nieuwzględnianie wpływu pandemii w indykatorze wzrostu określającym kwotę wydatków – zmiana ma polegać na oczyszczeniu wskaźnika średniookresowej dynamiki PKB, określającego kwotę wydatków, z zakłóceń wywołanych przez skutki pandemii. Tempo wzrostu gospodarczego w latach obowiązywania klauzuli wyjścia i klauzuli powrotu będzie zastąpione przez średnią wzrostu gospodarczego sprzed zawieszenia SRW. Brak takiej korekty – jak podkreślono – oznaczałby trwały wpływ szoku wywołanego pandemią na ścieżkę wydatków SRW.
- Nieuwzględnianie w SRW, w okresie stosowania klauzuli wyjścia i klauzuli powrotu, korekt mających na celu konsolidację finansów publicznych – zgodnie z zaleceniami instytucji międzynarodowych, w tym Komisji Europejskiej. MF podkreśla, że okresie pandemii i bezpośrednio po niej polityka makroekonomiczna powinna koncentrować się na odbudowie potencjału gospodarczego. Konsolidację należy rozpocząć po ustabilizowaniu się sytuacji.
Jednocześnie proponowana nowelizacja ustawy o finansach publicznych dotyczyć ma także rozszerzenia zakresu stabilizującej reguły wydatkowej. Początkowo, wprowadzona w 2013 r. SRW objęła prawie 98% wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych (z wyłączeniem wydatków w pełni finansowanych ze środków unijnych i EFTA oraz wydatków jednostek, które miały ograniczoną zdolności do generowania wysokich deficytów).
Od momentu wprowadzenia reguły zaobserwowano zmniejszenie się zakresu wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych objętych SRW. Zakres ulegał zmniejszeniu m.in. w związku z tworzeniem nowych jednostek, dla których nie przewidziano mechanizmu automatycznego rozszerzania zakresu reguły, przypomniano.
Projektowane rozwiązania zakładają, że SRW objęte będą wydatki wszystkich państwowych funduszy celowych bez względu na dysponenta funduszu. W tym zakresie projekt ustawy:
- ma rozszerzać zakres organów i jednostek objętych SRW o pozostałe państwowe fundusze celowe, tj. jednostki, o których mowa w art. 9 pkt 7 ustawy o finansach publicznych (obecnie SRW objęte są wydatki wybranych państwowych funduszy celowych),
- ma dostosować terminy opracowywania planów finansowych jednostek objętych SRW do harmonogramu prac ustalania limitu wydatków budżetu państwa wynikającego z SRW w ramach prac nad projektem ustawy budżetowej na rok następny,
- ma rozszerzyć katalog jednostek automatycznie włączanych do SRW w przypadku utworzenia nowej jednostki o państwowe fundusze celowe.
W wyniku wprowadzonych zmian oczekuje się wzrostu skuteczności SRW i w efekcie zwiększenia transparentności i efektywności zarządzania finansami publicznymi. Rozszerzenie mechanizmu automatycznego dostosowywania zakresu stabilizującej reguły wydatkowej do zmian w sektorze finansów publicznych o kolejną grupę jednostek (państwowe fundusze celowe), przyczyni się do zwiększenia skuteczności SRW, podano także.
Źródło: ISBnews
