Senat wprowadził poprawki do ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027, który ma umożliwić skorzystanie przez Polskę z funduszy unijnych w ramach budżetu na kolejne lata, a także z Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, z którego finansowane są m.in. Krajowe Plany Odbudowy. Za ustawą głosowało wraz z poprawkami opowiedziało się 100 senatorów, nikt nie był przeciwny, nikt też nie wstrzymał się od głosu.
Jedna z przyjętych poprawek zakłada, że roczny raport przygotowywany przez Rzecznika Funduszy Europejskich podlega zaopiniowaniu przez komitet monitorujący. W przypadku negatywnej opinii komitetu monitorującego właściwa instytucja zarządzająca (która powołała spośród swoich pracowników Rzecznika Funduszy) miałaby go odwołać i powołać nowego Rzecznika w terminie trzech miesięcy od dnia przedstawienia negatywnej opinii.
Inna z poprawek wydłuża do 30 dni z 14 proponowanych w wersji przyjętej przez Sejm o termin odpowiedzi organizacji samorządowych, pracodawców, pracowników, organizacji pozarządowych) na zaproszenie Instytucja zarządzająca zaprasza do składu komitetu monitorującego.
Senatorowie usunęli zapis, zgodnie z którym dokumenty i informacje przedstawiane przez wnioskodawców (a także te przygotowane przez właściwe instytucje w związku z ich oceną) podlegałyby udostępnieniu w trybie przepisów ustawy o dostępie do informacji oraz ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie.
Wykreślono także zapis, wedle którego do zobowiązania Polskiego Funduszu Rozwoju z tytułu obligacji (emitowanych na rynkach krajowych i zagranicznych w przypadku nieprzekazania przez Komisję Europejską płatności wkładu finansowego), objętych gwarancją Skarbu Państwa nie stosuje się przepisów ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne.
Senatorowie wprowadzili natomiast zapis, zgodnie z którym Zintegrowane Inwestycje Terytorialne mogą być realizowane w miejskich obszarach funkcjonalnych wyznaczonych w wyniku zawarcia porozumienia terytorialnego.
Celem ustawy jest przygotowanie ram prawnych, które umożliwią wydatkowanie przez Polskę środków z nowego budżetu wieloletniego Unii Europejskiej 2021-2027 oraz ze środków unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.
Najistotniejsze rozwiązania, zawarte w ustawie:
– stanowi podstawę dla realizacji umowy partnerstwa, w tym wdrażania programów dotyczących polityki spójności w perspektywie finansowej 2021-2027,
– wprowadza mechanizmy koordynacji realizacji programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności,
– określa podmioty zaangażowane w proces wdrażania funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności, a także ich zadania i tryb współpracy,
– ustala zasady i podstawowe dokumenty służące wdrażaniu funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności,
– określa m.in. kwestie finansowe związane z rozliczeniami z Komisją Europejską, a także sprawy dotyczące kontroli, nieprawidłowości czy nakładania korekt,
– ustala zasady wyboru projektów, procedurę odwoławczą oraz zasady monitorowania postępu i sprawozdawczości z realizacji programów oraz projektów współfinansowanych z UE,
– wprowadza przepisy szczegółowe dotyczące wdrożenia planu rozwojowego, tj. Krajowego Planu Odbudowy (KPO) w zakresie m.in. struktury systemu instytucjonalnego, wyboru i sposobu realizacji przedsięwzięć finansowanych w ramach KPO, finansowania inwestycji, monitorowania realizacji, działań kontrolnych i audytowych.
Koszty wynikające z dofinansowania projektów unijnych określono na 54,4 mld zł (w tym z budżetu państwa – 19,8 mld zł oraz JST – 22,1 mld zł).
Ustawa ma umożliwić terminowe i zgodne z prawem unijnym oraz krajowym wydatkowanie i rozliczenie całości przyznanej Polsce alokacji środków unijnych na lata 2021-2027, wynoszącej blisko 76 mld euro.
W przypadku programów polityki spójności przyjęto, że średni poziom dofinansowania unijnego w projektach podmiotów sektora finansów publicznych wyniesie 80%, z tego w projektach jst – 78%, a w przypadku pozostałych podmiotów – 81%. Szacunki nie uwzględniają tzw. wydatków niekwalifikowalnych oraz przesunięcia w czasie pomiędzy momentem poniesienia wydatku podlegającego refundacji ze środków KE a dokonaniem płatności. Do wyrażenia kwot w cenach stałych z 2020 r. przyjęto deflator na poziomie 2%.
W przypadku planu rozwojowego przyjęto 100% finansowanie inwestycji ze środków unijnych. Szacunki uwzględniają 100% części grantowej Funduszu Odbudowy i Wzmacniania Odporności (RRF) oraz część pożyczkową w kwocie 9,3 mld zł (2,067 mld euro), która posłuży sfinansowaniu części projektów inwestycyjnych w formie dotacyjnej i obciąży tym samym budżet państwa.
Wartość całej kwoty pozyskanej z pożyczkowej części RRF to 52,5 mld zł (11,7 mld euro).
W ramach KPO nie występuje współfinansowanie krajowe, a inwestycje w całości finansowane są ze środków RRF (w części grantowej – 23,85 mld euro).
W części KPO finansowanej z pożyczki z RRF ostatecznym odbiorcom udzielane będą również pożyczki, a jedynie ww. kwota 2,067 mld euro przeznaczona będzie na wsparcie bezzwrotne, którego koszty (spłata pożyczki do KE) zostaną pokryte przez budżet państwa.
Ponadto, ze środków budżetu państwa konieczne będzie pokrycie kosztów zapewnienia przez PFR finansowania KPO, w tym zwłaszcza wynagrodzenie oraz koszty ewentualnego pozyskania, obsługi i spłaty finansowania pozyskanego przez PFR. Finansowane będą również koszty koordynacji przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego realizacji KPO.
W ramach tzw. pobrexitowej rezerwy dostosowawczej (Brexit Adjustment Reserve) nie występuje współfinansowanie krajowe. Kwota wstępnej alokacji dla Polski w wysokości ok. 159 mln euro ma na celu przeciwdziałanie negatywnym konsekwencjom wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii.
Nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.
Źródło: ISBnews
