Perspektywy sektora bankowego zdominowane są przez ryzyko prawne portfela walutowych kredytów mieszkaniowych, które stało się głównym zagrożeniem dla stabilności systemu finansowego w Polsce, ocenia Narodowy Bank Polski (NBP) w „Raporcie o stabilności systemu finansowego”. Według NBP, niepewność dotycząca kosztów związanych z portfelem kredytów walutowych jest bardzo wysoka. Istotny wpływ na skalę strat sektora bankowego będzie miał kształt oczekiwanego orzeczenia Izby Cywilnej Sądu Najwyższego.
„Ryzyko prawne portfela kredytów hipotecznych w walutach obcych jest wysokie i stało się w ostatnim okresie głównym zagrożeniem dla stabilności systemu finansowego w Polsce. Rozmiar ewentualnych strat sektora bankowego zależeć będzie od skali tworzenia dalszych odpisów na ryzyko prawne, na co istotny wpływ będzie miał kształt oczekiwanego orzeczenia Izby Cywilnej Sądu Najwyższego (IC SN). Od jego brzmienia uzależniona jest również skłonność banków i ich klientów do przystępowania do dobrowolnych ugód. Niepewność dotycząca kosztów związanych z portfelem kredytów walutowych jest bardzo wysoka, a realizacja niektórych potencjalnych scenariuszy może oznaczać wysokie straty dla banków istotnie zaangażowanych w kredyty walutowe, zagrażając stabilności całego systemu finansowego” – czytamy w raporcie.
Według banku centralnego, straty kredytowe spowodowane pandemią nie powinny istotnie osłabić pozycji kapitałowej banków. Jednak, ewentualne nałożenie się na nie znacznych odpisów na ryzyko prawne kredytów walutowych mogłoby zagrozić stabilności niektórych z nich.
„Możliwość samodzielnej poprawy sytuacji banków jest ograniczona z uwagi na niską rentowność sektora, przy czym sytuacja ta może być oceniana lepiej w przypadku większości instytucji posiadających instytucjonalnego inwestora strategicznego. Bankowy Fundusz Gwarancyjny dysponuje odpowiednimi instrumentami do ograniczenia ryzyka systemowego związanego z trudnościami pojedynczych podmiotów. Wykorzystanie funduszy BFG oznaczałoby jednak konieczność ich uzupełnienia przez pozostałe instytucje kredytowe w przyszłości, co dodatkowo negatywnie wpłynęłoby na ich dochodowość w dłuższym horyzoncie” – wskazano w materiale.
Jak podkreśla NBP, obniżenie rentowności sektora bankowego stanowi wyzwanie w dłuższej perspektywie.
„Już przed pandemią obserwowano stopniowy spadek zyskowności, co widoczne było szczególnie w grupie małych i średnich banków. Spodziewane odpisy na straty kredytowe i nawet umiarkowane odpisy na ryzyko prawne portfela mieszkaniowych kredytów walutowych sprawiają, że spadek zyskowności banków istotnie pogłębi się. Ograniczy to ich zdolność do odbudowy lub wzmacniania bazy kapitałowej z zatrzymanych zysków, a tym samym zdolność do absorpcji potencjalnych szoków w przyszłości” – czytamy w raporcie.
Jednocześnie, po wybuchu pandemii wycena rynkowa banków znacznie się obniżyła, powodując dalszy wzrost kosztu pozyskania przez nie kapitału zewnętrznego.
„Jest to wyzwaniem nie tylko dla mniejszych banków komercyjnych i sektora banków spółdzielczych, które charakteryzują się niższą zyskownością oraz efektywnością kosztową, ale także większych podmiotów, które stoją przed koniecznością spełnienia wymogu MREL w drodze pozyskania kapitału lub kwalifikowanego finansowania dłużnego” – czytamy dalej.
W opinii NBP, utrzymaniu stabilności finansowej sprzyjałaby realizacja następujących rekomendacji zawartych w „Raporcie”:
- Banki powinny utrzymać ostrożną politykę kapitałową do czasu pełnego rozpoznania skutków pandemii oraz efektów rozstrzygnięć Sądu Najwyższego dotyczących kredytów w walutach obcych.
- Banki i kredytobiorcy powinni dążyć do pozasądowego rozwiązywania sporów i zawierania ugód w sprawach dotyczących kredytów mieszkaniowych w walutach obcych.
- Sytuacja niektórych instytucji kredytowych wymaga przeprowadzenia przez nie działań auto-sanacyjnych, w szczególności zapewnienia wiarygodnego i szybkiego wzmocnienia pozycji kapitałowej.
- Banki powinny kontynuować ostrożną politykę w zakresie kredytowania zakupu nieruchomości.
- W związku z zaprzestaniem opracowywania, z końcem 2021 r., większości wskaźników referencyjnych LIBOR, krajowe instytucje finansowe, a w szczególności banki, powinny niezwłocznie dokonać przeglądu umów, w których stosowane są te wskaźniki referencyjne.
- Towarzystwa funduszy inwestycyjnych powinny wzmocnić odporność zarządzanych funduszy, zwiększając ich bufor płynności.
- Zakłady ubezpieczeń, oceniając swoją odporność na szoki i związane z tym potrzeby kapitałowe, powinny uwzględnić okoliczności związane z podwójnym wykorzystaniem kapitału oraz wysokim udziałem oczekiwanych zysków z przyszłych składek w środkach własnych.
- Zakłady ubezpieczeń na życie powinny ograniczyć oferowanie ubezpieczeń z UFK, w których zredukowano komponent ochronny.
Źródło: ISBnews
